بررسی فیتوشیمیایی، آنتی‌اکسیدانی و بهینه‌سازی استخراج مواد موثره میوه گیاه Capparis spinosa L. در منطقه سیستان

گیاه کبر با نام علمی Capparis spinosa L. در طب سنتی منطقه سیستان برای درمان امراض مربوط به کبد، طحال، رفع کم خونی و ضعف بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. هدف از این مطالعه بررسی ترکیبات شیمیایی اسانس و بهینه‌سازی استخراج ترکیبات آنتی‌اکسیدانی گیاه کبر می‌باشد. میوه گیاه کبر در تابستان 1393 از روستای نیک‌ محمد شهرستان هیرمند (استان سیستان و بلوچستان) جمع آوری گردید. اسانس به روش تقطیر با آب استخراج گردید و با کروماتوگرافی گازی و کروماتوگرافی گازی متصل به طیف سنج جرمی (GC/MS) مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آنالیز اسانس نشان داد 33 ترکیب در اسانس شناسایی شد. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده اسانس میوه شامل تیمول (1/24 درصد) و ایزوتیوسیانات (2/29 درصد) بودند. شرایط استخراج شامل حلال، زمان، دما و توان دستگاه بود. عصاره میوه گیاه کبر با استفاده از حلال‌های مختلف (اتانول، متانول و آب) و با روش مایکروویو استخراج و سپس ظرفیت آنتی اکسیدانی عصاره گیاه توسط روش DPPH بررسی شد. عصاره اتانولی با شرایط توان 300 وات، زمان 15 دقیقه و درجه حرارت 85 درجه سانتی‌گراد یک تیمار بهینه برای استخراج ترکیبات آنتی‌اکسیدانی عصاره بود. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد که عصاره میوه گیاه کبر به‌عنوان یک منبع بالقوه از آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی در درمان بیماری‌ها مدنظر است